Μουμία: Επαναστάτης Μεγάλων Αποστάσεων
Σκην: Stephen Vittoria
Εμφανίζονται: Άντζελα Ντέιβις, Ταρίκ Άλι, Ντικ Γκρέγκορυ, Έιμυ Γκούντμαν κ.ά.
«Η συμβατική σοφία θα έκανε τον καθένα να πιστέψει πως είναι παραφροσύνη ν' αντισταθείς σ' αυτήν εδώ, την ισχυρότερη των αυτοκρατοριών... Μα ένα, κατά βάθος, διδάσκει η Ιστορία, πως οι σημερινές αυτοκρατορίες είναι οι αυριανές στάχτες, πως τίποτε δεν διαρκεί για πάντα και πως το να μην αντιστέκεσαι ισοδυναμεί με το να συναινείς στην καταπίεσή σου».
Η περίπτωση του Μουμία Αμπού Τζαμάλ αποτελεί μια από τις πιο πολυσυζητημένες και αμφιλεγόμενες στα δικαστικά χρονικά των ΗΠΑ. Για το νομικό καθεστώς και για τους συντηρητικούς είναι απλώς ένας "διαβόητος δολοφόνος" που καταδικάστηκε σε θάνατο για φόνο αστυνομικού το 1981. Για πολλούς άλλους είναι θύμα προκατάληψης ή και συνωμοσίας. Και στην υπόθεση αυτή η αλήθεια δεν μπορεί να βρίσκεται "κάπου στη μέση".
Αρχίζοντας με το πλαίσιο που εν μέρει παραλείπεται από την ταινία ως μάλλον γνωστό στον Αμερικανό θεατή, η ιστορία του Μουμία εκτυλίσσεται στη Φιλαδέλφεια, τη μεγαλύτερη πόλη της Πεννσυλβανίας, σχεδόν στα μισά ανάμεσα στη Νέα Υόρκη και στην Ουάσινγκτον. Ήταν παραδοσιακά η 4η-5η πόλη της χώρας και το 1980 είχε πληθυσμό 1,5 εκατ. που αποτελούνταν από περίπου 50% λευκούς και 40% μαύρους, χωρίς βέβαια να υπάρχει αντίστοιχη κατανομή ως προς τον πλούτο και τις ευκαιρίες. Αναμενόμενα, ήταν από τα βιαιότερα αστικά κέντρα των ΗΠΑ, αλλά και έδρα έντονα πολιτικοποιημένων ομάδων της μαύρης κοινότητας. Μόλις τρία χρόνια πριν από τη δίκη του Μουμία, η αστυνομία είχε πολιορκήσει επί μήνες το κοινόβιο του κινήματος ΜΟVE, πριν τελικά επιχειρήσει μια αιματηρή εισβολή με ανταλλαγή πυρών, τραυματισμούς και ένα θάνατο.
Στο περιβάλλον αυτό, λοιπόν, ο γεννημένος το 1954 Μουμία αναμίχθηκε από έφηβος στη δράση των Μαύρων Πανθήρων κι όταν επέστρεψε στο σχολείο, αποβλήθηκε για διανομή "εμπρηστικών" προκηρύξεων. Μελετηρός αλλά και περπατημένος, στα 19 του είχε πιάσει δουλειά ως ρεπόρτερ ραδιοσταθμών και κάλυπτε θέματα που ήταν απρόσιτα, αν όχι και αδιάφορα, για τους λευκούς συναδέλφους του. Μετέπειτα γνωστός ως «η φωνή των άφωνων», προκάλεσε θόρυβο με τα ρεπορτάζ του για τη δίκη των μελών της MOVE. Έχοντας ήδη δύο παιδιά από προηγούμενους γάμους, για να αυξήσει τα έσοδά του κατέφυγε στη μόνιμη λύση για τους μαύρους που ήθελαν μεροκάματο: έγινε ταξιτζής - με άδεια οπλοφορίας, όπως ήταν λογικό σε τέτοια πόλη. Τα χαράματα της 9ης Δεκεμβρίου 1981 βρέθηκε βαριά τραυματισμένος, κοντά σ' ένα νεκρό αστυνομικό. Το όπλο του ήταν σχεδόν άδειο, αλλά δεν έγινε βαλλιστική εξέταση. Αυτή ήταν μία μόνο από τις απίθανες παρατυπίες που βγήκαν μετέπειτα στο φως σχετικά με τη δίκη του, ενώ έχουν επισημανθεί αρκετά κενά και αντιφάσεις στις καταθέσεις των μαρτύρων. Είναι ενδεικτικό ότι από τους 35 αστυνομικούς που ασχολήθηκαν με την υπόθεσή του, οι 15 καταδικάστηκαν αργότερα για παραποίηση στοιχείων σε πλήθος υποθέσεων. Όμως ο σκηνοθέτης δεν εστιάζει ιδιαίτερα στο αστυνομικό σκέλος της υπόθεσης ούτε προσπαθεί να την επανεκδικάσει. Τον ενδιαφέρει περισσότερο να αναδείξει το κλίμα στο οποίο έδρασε ο Μουμία, την προσωπικότητά του, και γιατί μπορεί να ήταν στόχος.
Τον καιρό της δίκης ο Μουμία ήταν άσημος και δεν είχε ιδιαίτερη υποστήριξη. Μετά την καταδίκη του σε θάνατο, και χάρη στις δικές του προσπάθειες, η υπόθεσή του άρχισε να τραβά το ενδιαφέρον των ακτιβιστών αλλά και των ΜΜΕ. Καθώς γίνονταν γνωστές οι παλαιότερες ενέργειες της COINTELPRO, ενός προγράμματος του FBI για τη σπίλωση και/ή για την εξουδετέρωση ακτιβιστών όπως τα μέλη των Μαύρων Πανθήρων, δημιουργήθηκε στην κοινή γνώμη ένα ρεύμα που τον είδε ως θύμα συνομωσίας. Η υποστήριξη προς το πρόσωπό του άρχισε να ξεπερνά κατά πολύ την κοινότητα στην οποία ανήκε.
Το ντοκυμαντέρ του Στήβεν Βιττόρια εστιάζει κυρίως στα όσα ακολούθησαν τη φυλάκισή του. Ο Μουμία, αντί να υποκύψει νοητικά στην πτέρυγα για τους θανατοποινίτες, μετέτρεψε σε πλεονέκτημα την απομόνωση της φυλακής και, παρά τις αντιξοότητες που περιγράφονται διεξοδικά, άρχισε να ασχολείται ενεργά, όχι μόνο με το δικαστικό σκέλος της υπόθεσής του, αλλά και με τα κοινά. Ως αρθρογράφος, συγγραφέας και παραγωγός ραδιοφώνου, δεν έπαψε να έχει τακτική παρουσία και λόγο για τα σύγχρονα ζητήματα, σε σημείο ώστε η Πολιτεία να αλλάξει φωτογραφικά τη νομοθεσία για να τον φιμώσει - χωρίς να τα καταφέρει. Παράλληλα, μαχόταν με το δικαστικό σύστημα κατά της εκτέλεσής του και, το 2011, στα 30 χρόνια από τον εγκλεισμό του, κατάφερε τελικά να μετατραπεί η ποινή του σε ισόβια. Το 2012 του επιτράπηκε να αναμιχθεί με το γενικό πληθυσμό των φυλακών.
Σκόρπια κείμενα του Μουμία έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς σε διάφορα ελληνικά έντυπα. Τα πιο εκτενή έργα του, όμως, δεν έχουν μεταφραστεί. Ανάμεσά τους:
- Death Blossoms: Reflections from a Prisoner of Conscience
- All Things Censored
- Faith Of Our Fathers: An Examination Of The Spiritual Life Of African And African-American People
- We Want Freedom: A Life In The Black Panther Party
Για τον σκηνοθέτη:
Ο Στήβεν Βιττόρια κερδίζει τα προς το ζην από το μοντάζ, διατηρώντας τη σκηνοθεσία ως πιο προσωπική και δημιουργική δραστηριότητα. Έτσι, αν και πρωτοεμφανίζεται το 1988, έχει υπογράψει μόλις έξι ταινίες σε 25 χρόνια. Οι δύο πρώτες ήταν ανεξάρτητες παραγωγές μυθοπλασίας, που έθιγαν το θέμα του ρατσισμού. Στη συνέχεια στράφηκε στο ντοκυμαντέρ, εστιάζοντας σε κοινωνικά θέματα. Στο εξάωρο Save Your Life: The Life and Holistic Times of Dr. Richard Schulze (1998) εξετάζει την περίπτωση ενός γνωστού υπέρμαχου των φυσικών θεραπειών. Το Keeper of the Flame (2005) μιλά για την οικολογική κρίση που απειλεί τα δάση της Αμερικής. Το One Bright Shining Moment (2005, με συμμετοχή του Χάουαρντ Ζινν) αναβιώνει την προεκλογική εκστρατεία του Τζωρτζ ΜακΓκόβερν το 1972, που προάσπιζε, μεταξύ άλλων, την άμεση αποχώρηση από το Βιετνάμ και την παροχή ελάχιστου εθνικού εισοδήματος. Μετά την ταινία για τον Μουμία (2012), παρουσίασε μία μικρού μήκους, ειδικότερα για τα γεγονότα της σύλληψης και της δίκης του.
No comments:
Post a Comment